Dünyanın önde gelen iktisat mecmualarından İngiliz The Economist, son sayısında gelişmişlik ve üretimi ışıklandırma ile ölçen farklı bir araştırma yayınladı. Ülkelerin gece ışıklandırma seviyesini uydudan ölçen araştırmaya yer veren mecmua, otokratik rejimlerde 2002-2021 yılları ortasında ulusal gelirdeki büyümenin yüzde 147 olarak gösterildiğini lakin gerçek sayının yüzde 76 olduğunu tez etti. Dergiye nazaran, Etiyopya, Çin, Ruanda, Kazakistan, Tayland, Rusya, Zimbabve, Libya ve Yemen üzere özgür olmayan ülkeler kategorisinde yer verilen Türkiye’de de AKP’nin iktidarda olduğu 19 yıl boyunca büyüme oranı yüzde 50 şişirildi.
Ekonomist Dr. Murat Kubilay, bilim insanları ve yatırımcıların kurumsallığı noksan ülkelerdeki gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) hesaplamalarını elektrik tüketimi üzere genel ekonomik aktiviteye dair dolaylı bilgilerle teyit etmek istediklerini belirterek, şunları söyledi:
‘Büyüme muvaffakiyet olarak gösterilemez’
“Bunlardan bir gibisi de uydu imajlarına dayanarak ülkelerin gece ışık ölçüsü ile yapılmış. Elbet ışık kullanımı direkt GSYH göstergesi olamaz zira hizmetler, sanayi, inşaat ve tarım üzere kesimlerdeki kullanım tıpkı değil. Ama muhakkak bir oranı aşan ayrışmalar bilgi konusunda çok daha kuşkucu olunması gerektiği sonucunu doğurur. Hepsinden ötesi, Türkiye iktisadının GSYH ölçüsü ve büyüme oranlarının tümden yanlışsız olduğu varsayılsa bile, bu derece yüksek dış borç, enflasyon, gelir adaletsizliği ve etraf tahribatının olduğu bir ortamda muvaffakiyet olarak gösterilemez.”
GSYH hesaplamalarının kayıt dışı iktisadın hissesinin yüksek olduğu yahut devletin kayıt tutma nizamının yetersiz olduğu ülkelerde gerçeği yansıtmayabildiğine dikkat çeken Kubilay, “Turizm üzere kimi kesimlerde de mecburî olarak anketler yoluyla hesaplamalar yapılıyor. Bu nedenle GSYH’nin tabiatı gereği muhakkak bir kusur hissesi makul kabul ediliyor” dedi. Eksik demokrasilerde ve onun beraberinde gelen noksan kurumsallaşmada bu hesaplamaların arka niyetli bir formda politik maksatlar ve telaffuzlar için uygun hale getirilebildiğini vurgulayan Kubilay, kelamlarını şöyle sürdürdü:
‘2008 ve 2016’da büyük revizyon yapıldı’
“Türkiye’de AKP periyodunda 2008 ve 2016’da iki büyük hesaplama revizyonu yapılmıştı. 2008’de yüzde 31.8 oranında ve 2016’da yüzde 18.b9 oranında daha evvel hesaplanandan daha büyük bir iktisada sahip olduğumuz tespiti yapılmıştı. Ama bu revizyonlar ne refah düzeyinin düşüklüğünden dolayı toplumu ne de öteki makro ekonomik göstergelerle tutarsızlıktan ötürü ekonomistleri ikna etmişti. Enflasyon hesaplamasında 2018 yılının başından beri açıklanamayan TÜFE ve ÜFE ayrışmasını gözlemliyoruz. Bu yıl emsal bir ayrışma İTO’nun İstanbul için hazırladığı geçinme endeksi ile TÜFE ortasında da oluştu. Tekrar işsizlik bilgilerini anketle hazırlayan TÜİK’le direkt işsizlerin müracaatıyla ölçen İŞKUR ortasında da tutarsızlıklar mevcut.”